In dit verhaal wil ik jullie kennis laten maken met de mens-huis-boom tekening. Elke ouder of leerkracht kent ze wel. De tekening waarbij het kind vaak eerst een huis tekent met daarnaast een mensfiguur (vaak van zichzelf of een direct familielid). Naast het huis pronkt een boom (meestal met een bruine stam en een groen bladerdak).
Bij ons op school maken wij deze tekeningen 1 à 2 keer per jaar (en soms zelfs vaker) als opdracht in de klas. De leerkracht kan uit de tekening niet alleen de groei in de tekenvaardigheid van het kind aflezen, maar ook de gemoedstoestand.
Disclaimer: In dit artikel wil ik jullie laten zien hoeveel informatie uit zo een tekening gehaald kan worden. Voor nu even een aantal kleine herkenningspunten. Er zijn echter honderden aspecten en ook meerdere manieren om kindertekeningen te analyseren. Dit artikel heb ik geschreven om je te laten ervaren hoe het werkt.
Let wel op: Een tekening goed analyseren is niet makkelijk. Je kunt cursussen volgen, maar daarnaast is oefenen, oefenen, oefenen ook erg belangrijk. Een tekening analyseren doe je altijd met een korreltje zout. Verder werkt het beter wanneer je eigen emoties in balans zijn. Zo niet, kunnen deze het beeld verkleuren. Het blijft immers aan interpretatie onderhevig.
Onthoud dat een tekening altijd een momentopname is. Morgen kan het allemaal anders zijn. Pas wanneer opvallende signalen langere tijd terugkomen, is er sprake van iets waarmee gewerkt kan worden. Ga dus niet af op één tekening voor je een definitieve conclusie trekt. Betrek meerdere tekeningen over langere tijd, zodat je de ontwikkeling van het kind kunt volgen.
Hieronder beschrijf ik een aantal punten waar je op kunt letten bij een MHB tekening als je ze gaat analyseren.
De mens:
Een menstekening laat zien hoe een kind zichzelf en zijn omgeving ervaart.
1) Als een kind geen handen tekent, heeft het kind waarschijnlijk problemen met de fijne motoriek. Door huishoudelijke klusjes, of spelletjes met fijne en kleine spulletjes kun je deze ontwikkeling stimuleren.
2) Wanneer tanden zichtbaar zijn, kun je je afvragen of het kind boze gevoelens heeft en van zich af zou willen bijten. Is er een opvallende, felgekleurde mond getekend? Dan is er wellicht iets dat gezegd of juist niet gezegd mag worden.
3) Haren op het hoofd (vooral rechtopstaande haren) wijzen op veel activiteit in het hoofd. Een echte denker waar eventueel veel prikkels het hoofd binnenkomen.
4) Gedetailleerde kledingstukken laten zien dat hij een duidelijk beeld van zichzelf heeft.
5) Heeft het kind stevige benen en voeten; dan staat het stevig in de wereld. Dunne benen maken dat het kind wankel is en makkelijk uit evenwicht te brengen is.
Het huis:
Het huis laat de innerlijke belevingswereld zien en hoe het kind de thuissituatie ervaart.
6) Kijk naar het dak. Is het vol of leeg? Als het dak veel details heeft dan heeft het kind een hoofd vol ideeën. Is het dak leeg, dan kan het kind prikkels goed verwerken.
7) Lijnen geven vaak grenzen aan. Zijn de lijnen zwart, stevig en dik, dan laat het kind duidelijke grenzen zien. Ze houden waarschijnlijk graag afstand van anderen.
8) Ramen laten zien wat er binnenin gebeurd. Staan er spulletjes in de ramen, dan mag je niet zo maar naar binnen kijken. Het kind kan goed onderscheiden wat het binnen wil laten. Ook een kruis of tralies voor de ramen laten zien dat kind waarschijnlijk behoefte heeft aan extra bescherming.
9) De deur laat zien of er een mogelijkheid is tot interactie. Als een deur goed aangegeven is en zelfs een bel en nummerbordje heeft, dan is het kind open voor interactie. Een kleine deur geeft aan dat het kind misschien liever minder interactie heeft.
10) Kijk eens naar de schoorsteen. Deze geeft aan dat er een mogelijkheid is tot uiting. De rook laat zien dat een kind schoolrijp is.
De boom:
De boom laat zien hoe het gesteld is met de longen en het zenuwzintuigsysteem. De boom staat symbool voor groei en ontwikkeling. Met name de stam laat daarover veel zien. Daarnaast geeft een boom zicht op de levensloop van een kind en de levenskracht.
11) Tekent het kind veel takken en bladeren die alle kanten op gaan, dan heeft dit kind overal zendertjes, die alles oppikken
12) Tekent het kind een gat in de boom. Dan kan het zijn dat het kind verkouden is of wordt. Ook kan het betekenen dat de ademhaling verstoord is, door bijvoorbeeld astma.
13) Kijk eens naar de boom en hoe deze geaard is. Wortels zijn nodig om voeding op te nemen. Wanneer er weinig wortels zijn, kun je je afvragen of dit kind in staat is letterlijke (eten, drinken) of figuurlijke (ontwikkelingsgericht stof op school bijvoorbeeld) voeding tot zich te nemen.
14) Tekent het kind vruchten, dan is dat heel gezond! Er is iets vruchtbaar geweest. Er zijn toekomstmogelijkheden.
15) Beestjes in de boom staan voor invloeden van buitenaf waar je geen grip op hebt. Het kan zijn dat het kind er last van heeft, maar dat hoeft niet per se. Kijk naar wat voor soort dieren getekend zijn en zoek de symbolische waarde daarvan op. Vogels staan voor zorg, eekhoorns voor speelsheid en insecten voor irritatie.
Daarnaast zijn en er bepaalde tekeningetjes die vaak terug komen zoals:
De zon: De zon staat voor de buitenwereld, levenskracht en energie. Deze energie maakt wakker en zet in beweging. Als de zon links staat, dan kijkt het kind vaak terug naar het verleden. Hierdoor kan het kind laag in zijn energie zitten. De rechterkant is de actieve kant, de kant van de toekomst. Het kind heeft zin om aan de slag te gaan en kijkt vooruit.
Hartjes: Hartjes worden vaak getekend als kinderen een verandering meemaken, waar ze hun sociale plaats moeten (her)vinden. Ze willen graag leuk gevonden worden of willen iets goed maken
Regenbogen: De regenboog is een symbool dat regelmatig in tekeningen van kinderen van ongeveer 3-8 jaar verschijnt. Vaak bij meisjes. Het kan zijn dat ze een regenboog gezien hebben en tekenen, maar het kan ook symbool staan voor veranderingen. Zoals bij de overgang van de kleuters naar klas 1, maar ook bij een verhuizing, geboorte of echtscheiding. Tekenen ze de boog om een mensfiguur heen dan heeft het een beschermende of afschermende betekenis.
Bron:
– Cursus Kindertekeningen leren begrijpen; mens- huis- boom tekeningen. Eveline Ruitenberg.
– Onderzoeksstencil Helicon Leiden,
– Vragenlijst C. Amons- Lievegoed, onderzoekscentrum Rozemarijn van Deelen.
Ook leuk om aan te schaffen
Stef en Lotje vieren de jaarfeesten.
Een antroposofisch voorleesboek voor kleuters
op de vrijeschool.
18,99 excl. verzendkosten
Op basis van welke onderzoeken/theorieën worden al deze conclusies getrokken? Wat als een kind niet van tekenen houdt of ooit heeft geleerd hoe een huis “er uit moet zien”?
Hallo Marieke!
Een kind hoeft tekenen niet leuk te vinden om een tekening te kunnen analyseren.
Als een kind tekent, dan kun je zelf uit krassen en kleuren informatie halen.
Deze info is gebaseerd op jarenlange ervaring en onderzoek van onder andere Eveline Ruitenberg en ib’ers op vrijescholen.
Daarnaast zijn er een aantal oerbeelden die globaal bij alle kinderen hetzelfde zijn. Dus huizen tekenen ze allemaal enigszins hetzelfde. Maar als een kind het huis een andere vorm geeft, dan maakt dit helemaal niks uit, want uit de andere vormen kun je ook weer informatie halen. Soms tekenen kinderen een iglo, hut of een flat. Dat kan ook iets betekenen: Ze hebben erover gelezen, ze wonen in een flat, ze hebben een vriendje die een hut heeft. etc Maar het kan ook iets vertellen over hoe zij hun eigen huis ervaren. ( kil, beinvloedbaar, verscholen etc.)
De informatie in deze blog is ook maar het tipje van de ijsberg. Er zijn complete geaccrediteerde opleidingen waar je leert kindertekeningen analyseren. Super interessant allemaal!
Mijn dochter tekende vandaag bij haar huis, boom, mens tekening een afgezaagde boom. Waar zou dit op kunnen duiden?
Groet,
Angelique
Als eerste kan het zo zijn dat je dochter letterlijk iemand bomen heeft zien zagen. Onderweg, of in haar omgeving.
Dit vond ze interessant en is dit gaan tekenen.
Het kan ook betekenen dat ze een ingrijpende gebeurtenis heeft meegemaakt.
Zoals een verhuizing, ruzie, ziekte, overlijden, geboorte of plotselinge wending.
Als laatste kan het betekenen dat ze even geen behoefte heeft aan contact.
Dat ze overprikkelt is en dat ze even meer rust voor zichzelf wil hebben.
Even haar voelsprieten naar de wereld uitzetten.