St. Jan is het laatste schoolfeest van elk schooljaar. St. Jan wordt gevierd op 24 juni en valt samen met de zomerzonnewende. Het is een vrolijk en uitbundig jaarfeest. Mensen gaan naar buiten, zoeken de zon op en maken van bloemen kransen. Kenmerkend daarbij is het St. Jansvuur.
In dit artikel vertel ik over de achtergrond van dit feest en leg ik een aantal symbolen uit.
Vroeger:
Voor het christendom werden jaarfeesten gevierd, om de natuur te vieren. Midzomernacht, omstreeks 21 juni, is het keerpunt van het licht, de zomerzonnewende. De voorchristelijke natuurreligies, beschouwden dit moment in het jaar als bijzonder. Contact met de wereld van de natuurwezens werd even wat gemakkelijker; de sluier tussen onze wereld en de andere werd dunner.
Het christendom doopte de natuurjaarfeesten om tot christelijke feesten. 24 Juni is de geboortedag van Johannes de Doper. Johannes de Doper werd een half jaar eerder geboren dan Jezus, en hij bereidde de mensen voor op de komst van Christus. Hij doopte de mensen tot christen in de rivier de Jordaan. Johannes de Doper gaf wilde in eerste instantie Jezus niet dopen, toen hij hier om vroeg. Hij had het licht al in zich. Maar Jezus werd toch gedoopt. Een duif streek neer en op dat moment voelde Johannes dat hij een stap terug kon doen en dat Jezus mocht gaan stralen.
St. Jan is een andere naam voor Johannes en wordt gebruikt als jaarfeestnaam op de vrijescholen.
Licht:
Sint-Jansdag is de tegenpool van de kerstnacht. Het uiterlijke licht en de zonnewarmte staan hier tegenover de geboorte van een innerlijk licht in de diepste duisternis. De dagen worden vanaf deze dag weer korter en de nachten langer, maar onze innerlijke levenszon, ons Ik moet groeien. In deze periode kun je bewust worden van je eigen zijn. Vorm de warmte, de zon in jezelf om tot een wakkere warmte, een liefde voor het leven te komen.
Vuur:
Door het aansteken van vuur willen wij de koude en donkere dagen nog even uit te kunnen stellen.
Ook kent men aan dit vuur een zuiverende werking toe.
Er wordt om het vuur heen gedanst en over het vuur heen gesprongen. Een sprong over het vuur zou helpen om ongeluk en ziekte te verjagen. Het geeft ook kracht voor de komende donkere tijd die ons straks weer begroet.
Rood fruit:
De natuur schenkt ons in deze tijd rood fruit. Het helpt ons, ons zelf niet te verliezen. Kersen, aardbeien, frambozen en bessen. Vruchten met een rode kleur zijn bloedzuiverend, omdat er veel ijzer in zit. IJzer zorgt ervoor dat wij niet te veel buiten onszelf raken. Het helpt onze zintuigen temmen.
De viering:
St. Jan is een vreugdevol feest dat de zomer viert, met spellen en een picknick.
Dat wat ik heb gekregen, deel ik’.
De avond begint vaak met kringspelen.( bijv. ‘De zevensprong’, ‘Ik heb een mooie bloemenmand’, ‘De rivier de Rhone’). De kinderen staan met leerkrachten en ouders in een grote kring. Ze dansen en zingen en vieren vreugdevol. Na een gezamenlijke picknick en spelletjes wordt het vuur ontstoken.
Vlammen worden toegezongen en de sfeer wordt intiemer. Als het vuurtje zakt en laag boven de grond zachtjes broeit, mogen de oudere kinderen een sprong over de warme gloed wagen.
Zesde klassers eerst. Zij springen de laatste keer en springen zo een nieuwe toekomst in.
Of andere kinderen ook mogen springen, is afgesproken per school.
Hier en daar mogen alle kinderen springen ( met hulp van ouders). Bij sommige scholen wordt er pas gesprongen vanaf klas 4.
De schoonheidsglans der wereld,
dwingt mij om uit zielendiepten
de godskrachten van het persoonlijke leven
vrij te maken voor een wereldvlucht;
Mezelf te verlaten,
slechts in vertrouwen mezelf te zoeken
in wereldlicht en wereldwarmte.
-Steiner
Ook leuk om aan te schaffen
Stef en Lotje vieren de jaarfeesten.
Een antroposofisch voorleesboek voor kleuters
op de vrijeschool.
16,99 excl. verzendkosten