Het Paasfeest

De carnavalsoptocht heeft de school verlaten, de maskers gaan af en vol verwachting gaan we genieten van de lente. Met de komst van de lente komt ook het volgende jaarfeest dichterbij: Pasen. In dit artikel lees je over de achtergrond van het paasfeest, hoe Pasen op de vrijeschool gevierd wordt en hoe we ons in deze tijd kunnen verbinden met de symbolen van het paasfeest.  

Achtergrond:

Wanneer je aan Pasen denkt, denk je misschien aan de christelijke feestdag, de paashaas of aan het extra lange weekend. Maar wat is nu de herkomst van dit lentefeest?

Laten we beginnen met de betekenis van Pasen voor christenen. Na carnaval begint de vastentijd, op de laatste zondag van de vastentijd is het Palmpasen. Op deze zondag wordt herdacht dat Jezus op een ezel aankomt in Jeruzalem. Tevens begint op deze dag de Stille Week of de Goede Week. Gedurende deze week wordt het lijden, het sterven en de opstanding van Jezus herdacht en gevierd. De week bestaat uit een aantal belangrijke dagen:

  • Witte Donderdag, de dag waarop Het Laatste Avondmaal wordt genuttigd
  • Goede Vrijdag, de dag van de kruisiging van Jezus
  • Stille Zaterdag, de dag waarop Jezus in het graf wordt gelegd
  • Pasen, de wederopstanding van Jezus uit de dood

Pasen kent ook een voorchristelijke traditie, als lentefeest. Het gaat dan niet over de wederopstanding van Jezus, maar de wederopstanding van de natuur. In het najaar is de natuur naar binnen gekeerd om zich klaar te maken voor de winter. Nu het lente is, wordt de natuur weer wakker, en maakt het zich op voor de zomer. De relatie tussen Pasen en de lente is ook terug te zien in de naam die in het Engelse en Duitse taalgebied aan het feest gegeven is: Easter en Ostern. Deze naam is afgeleid van Ostara, de godin van de lente en de vruchtbaarheid.

Pasen is ook nauw verbonden aan het Joodse feest Pesach. Pesach is een Joods lentefeest, tijdens dit feest wordt de uittocht uit Egypte herdacht. Pesach wordt in dezelfde periode als Pasen gevierd. Het woord Pasen is mogelijk ook afgeleid van het woord Pesach.

Pasen op de vrijeschool?

Zoals met elk feest, kiest elke school zelf welke beelden uitgedragen worden en op welke manier een feest gevierd wordt. Maar het lijden, het sterven en de opstanding van Jezus is niet wat centraal staat. Op vrijescholen is Pasen de viering van de lente.

De paastijd begint met Palmpasen. Net zoals op katholieke scholen wordt er een optocht gelopen. De kinderen lopen zingend over straat met een versierde palmpaasstok. De hogere klassen zingen soms in het bejaardentehuis en geven hun palmpaasstokken aan de bewoners.

Een week later wordt het paasfeest gevierd. Er worden paasbroden gebakken. De kinderen eten deze paasbroden tezamen op. In de lagere klassen wordt er ook gezocht naar eitjes. Sommige scholen kiezen ervoor het paasfeest op dinsdag na Pasen te vieren. Zij houden op deze manier de Stille Week in ere.

Verbinden met Pasen:

Voor kinderen zijn de jaarfeesten voornamelijk vreugdevolle vieringen. In de kleuterklas vertel je de kinderen niets over de achtergrond van een feest. De kinderen beleven het Paasfeest al doende, tijdens het maken van de palmpaasstok, het bakken van de paasbroden, het zoeken van de eieren en natuurlijk tijdens het zingen. Als leerkracht, en als ouder, vind ik het prettig om mijzelf aan één of meerdere beelden van een jaarfeest te verbinden. Wanneer ik dit doe krijgt een jaarfeest een persoonlijke betekenis en lukt het mij beter om een bepaalde stemming te scheppen voor de kinderen.

Door de verschillende achtergronden van het Paasfeest zijn er ook diverse beelden aan het feest verbonden. Enkele beelden zal ik hier benoemen:

  • Laten we beginnen bij de palmpaasoptocht. Deze optocht zou een weerspiegeling kunnen zijn van de intocht van Jezus in Jeruzalem, maar we kunnen deze optocht ook verbinden aan de lampionnenoptocht die gelopen wordt met Sint Maarten. In zekere zin zijn de optochten elkaars tegenpool. Met Sint Maarten wordt het laatste leven uit de aarde naar binnen gebracht en lopen de kinderen in het donker. Met Palmpasen wordt het leven naar buiten gebracht en lopen de kinderen overdag.
  • De palmpaasstok kan op verschillende manieren versierd worden en ook verschillende betekenissen hebben. Soms heeft de palmpaasstok een kruis en verwijzen alle elementen naar het lijden en sterven van Jezus. De broodhaan die bovenop de stok zit verwijst bijvoorbeeld naar de kraaiende haan uit het Bijbelverhaal waarin Jezus verloochend wordt. De stok kan ook symbool staan voor de levensboom en als zodanig versierd worden. De broodhaan kondigt dan de nieuwe ochtend en het nieuwe lenteleven aan.
  • Je zou kunnen denken dat de haas als beeld verbonden is aan het commerciële paasfeest. Dit is echter niet het geval. Van oudsher is de haas verboden met vruchtbaarheid. In de Edda kunnen we lezen hoe een haas in de lente eieren naar de aarde brengt voor de godin Ostara.
  • Ook eieren zijn nauw verbonden met het Paasfeest. Er worden gekookte eieren versierd, chocolade eieren worden gezocht en er wordt veelvuldig over eieren gezongen. Behalve dat eieren erg lekker zijn, zijn eieren natuurlijk ook een symbool van vruchtbaarheid en nieuw leven. Daarbij kondigen eieren ook de lente aan, kippen leggen in de winter namelijk geen eieren.

Voor meer informatie verwijs ik graag naar het jaarfeestenboekje Pasen van de Zonnejaargroep, te koop in de boekenwebwinkel van ABC Antroposofie.

Laat een reactie achter!

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Deze website gebruikt cookies om optimale ervaring te bieden. Mocht je daar een bezwaar tegen hebben klik dan op lees meer. Lees meer.

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close