Biologisch dynamische landbouw:

Biologische producten zijn goed en gezond om te nuttigen, maar wist je dat biologisch dynamische (BD) producten nog een stapje verder gaan? De biologisch dynamische landbouw komt voort uit de antroposofie en hoort dus zeker thuis op deze website! Maar wat is het verschil tussen deze twee manieren van landbouw? Het grootste verschil: Met biologische landbouw laat je vaker dingen weg, met biodynamische landbouw voeg je juist dingen toe. Ik ga jullie in dit artikel vertellen hoe Rudolf Steiner tegen landbouw aankeek, de verschillen tussen biologisch en BD en hoe BD in de praktijk wordt vorm gegeven. Daarnaast lezen jullie een aantal geweldige quotes van BD-boeren, waarvan je de complete verhalen hier kunt lezen!

Rudolf Steiner:
In 1924 vertelde Rudolf Steiner in een reeks lezingen dat een holistische kijk op het leven een uitgangspunt hoort te zijn voor gezonde landbouw. Steiner ziet de mens niet als een vreemdeling die buiten de landbouw, de natuur en de hele kosmos staat, maar als een wezen dat in allerlei opzichten, met lichaam, ziel en geest, verbonden is.
Tegenover monopolisering, verschraling en uniformering stelt Rudolf Steiner juist individualisering: de individuele boer of (familie)bedrijf zoekt een eigen weg door middel van verbinding. Dat vraagt allereerst om acceptatie, zowel bodemkundig als wat betreft klimaat, historie en sociaaleconomische aspecten. Dat wat er is, daar doe je het mee. Dit accepteren is het vertrekpunt voor creativiteit.
De boer kan daarom niet altijd terugvallen op traditie en voorschriften, maar handelt naar eigen inzicht.
Het oordeelsvermogen, de vaardigheden en de intenties spelen daarom de belangrijkste rol.
De boer loopt over de velden, voelt, ruikt en ‘proeft’ hoe het ervoor staat met de gewassen, het vee, de bodem en het weer. Kortom, hij zit met zijn hele wezen in het werk. Dit alles wordt innerlijk verwerkt en meegenomen in het werk van de volgende dag en het volgende jaar. BD landbouw is daarom op meerdere vlakken veel bewuster, in plaats van alleen het minderen van kunstmest en chemische bestrijding.

Gebruik maken van de natuur:
De boer die bedreven is in biologisch dynamisch telen is ook aan natuurbeheerder. Hij maakt daarbij gebruik van vogels, insecten, andere dieren, bacteriën en schimmels. Daarnaast gaan ze bewust op zoek naar planten en bomen die dit proces kunnen bevorderen. Zo werken ze samen met de natuur om gewassen tot groei te laten komen. Een gezonde bodem is daarbij cruciaal. Een gezonde bodem geeft gezonde gewassen, die weer gezond zijn voor dier en mens.
Naast het kijken naar dier, plant en bodem speelt ook het dag- en nachtritme, de seizoenen en de maancyclus een belangrijke rol. Volgens Steiner zal het zaad goed groeien bij volle maan, terwijl planten bij afnemende maan volgens hem sterker wortelen.

Naast onze eigen kippen en bijen zijn er ongelofelijk veel wilde insecten en vogels. Door die rijke biodiversiteit is het evenwicht in ons ecosysteem is zo goed dat we bijna geen last hebben van plagen. In de lente zag ik weliswaar luizen in tuinbonen maar een paar weken later zat het vol met lieveheersbeestje. Omdat hun larven de bladluizen opeten, is er geen plaag ontstaan. Alles werkt zo mooi samen.”

Persoonlijke ontwikkeling:
BD-boeren verbinden zich met de onzichtbare kant van de planten en dieren. Daarbij proberen ze het proces goed af te stemmen met de kosmos. Ze maken daarbij gebruik van biodynamische preparaten die gemaakt zijn van geneeskrachtige planten, zodat ze de samenhang en de eigenheid van hun bedrijf versterken. De bekendste zijn het koemestpreparaat en een kiezelpreparaat.

Alle BD-boeren doen trouwens mee aan ‘Collegiale Toetsing’. In groepen van 5 boeren bezoeken ze elkaars bedrijf en bevragen ze elkaar over hoe de boer zich ontwikkelt en hoe de kernwaarden van Demeter verder te ontwikkelen zijn. Een belangrijke stap om als boer tot persoonlijke ontwikkeling te kunnen komen.

 “Wij zijn heel informatief en serieus over wat we doen. De kuikens die in de boomgaard opgroeien, zijn straks de kippen in de vriezer. Dat moet elke consument gewoon weten. Sommige mensen worden daar vegetarisch of veganistisch van. Maar het werkt ook andersom: omdat ze met eigen ogen zien dat de dieren een goed leven hebben, kopen ze hier hun kippenvlees. De verwondering die mensen bij ons ervaren is dermate groot dat veel van hen besluiten om bij ons klant te worden. Als consument geven ze een vitale toekomst aan hun eigen stad.”

Het Demeter keurmerk:
Producten die biologisch dynamisch verbouwd zijn krijgen het ‘Demeter’ keurmerk.
Dit keurmerk heeft strengere regels en eisen in vergelijking met een biologisch keurmerk.
Een biologische koe mag bijvoorbeeld onthoornd worden, een BD-koe niet.
Bij bio kippen is niet altijd een haan aanwezig, bij BD-kippen wel.
Bij BD akkerbouw moet de mest biologisch zijn, bij de biologische teelt is dit ongeveer 35%.
Smaken moeten bij BD producten afkomstig zijn van het fruit en de groente, bij biologische producten mogen smaken toegevoegd worden die gemaakt zijn van gisten.

Met de biodynamische landbouw ontwikkelen wij oplossingen voor hedendaagse problemen. Wij hebben bijvoorbeeld geen mestoverschot, geen stikstofprobleem.”

Vruchtenwisseling:
Vruchtenwisseling om de bodem rust te geven is een vast gegeven in de BD landbouw. Hierbij maken ze verschil tussen rustgewassen en rooivruchten ( aardappels, wortels en bieten). De rustgewassen, zoals peulvruchten of grasklaversoorten, hebben als bijkomend voordeel dat ze aantrekkelijk zijn voor kleine beestjes. Meer diversiteit aan insecten op de akker, betekent betere natuurlijke plaagbestrijding, betere bestuiving van gewassen en meer diversiteit aan vogels en andere diersoorten (zoals reeën en hazen). Bodem verbeterende gewassen binden ook stikstof in de bodem en verbeteren de structuur van de grond. Deze gewassen dienen na het groeiseizoen oppervlakkig in de bodem verwerkt te worden om een optimaal resultaat te bereiken. Op deze manier blijven de nutriënten in de bodem beter in balans, waardoor minder (kunst)mest nodig is. Bij biologische gewassen is de vruchtwisseling minimaal 1:2 en kunnen gewassen twee jaar op dezelfde akker staan. Bij BD is deze wisseling veel vaker.

De koeien ‘moeten’ niet meer zoveel van mij. Als ik ze bijvoorbeeld uit het land haal, mogen ze in hun eigen tempo lopen. Wat maakt die tien minuten extra nou uit?”

Voer:
Bij rundveebedrijven is 80% van het voer van eigen bedrijf; bij geiten 60%; bij varkens en pluimvee 50%.
Bij reguliere bedrijven is het voer vaak afkomstig van grote commerciële voerbedrijven en is het voer gevuld met hormonen en chemische componenten.
Bij biologische rundvee- en geitenbedrijven is 60% van het voer van eigen bedrijf of uit de regio; bij varkens en pluimvee 20%.
Kalveren krijgen op BD boerderijen de eerste 3 maanden verse bedrijfseigen melk. Lammeren en veulens ontvangen eigen melk voor 45 dagen.
Bij biologische dieren is de melk vaak op basis van melkpoeder en hoeft het geen bedrijfseigen melk te zijn.

“Binnen het landbouwsysteem geef ik zoveel mogelijk ruimte voor eigenheid. Zo laat ik uit respect voor het moederschap de kalfjes bij de koeien lopen. Het blijft een hoop gedoe, die kalfjes denderen overal naartoe en het kost me veel melk, maar het geeft mij ook plezier als ik de kalfjes met hun moeders in het weiland zie staan.”

Verboden:
Om de levenskracht te behouden zijn diverse bewerkingen verboden in de BD landbouw, zoals homogeniseren van melk, het rijpen van vlees d.m.v. elektrische behandeling, gebruikmaken van een magnetron of hogefrequentiedroger en chemische modificatie (hydrateren, harden, hydrolyseren)
Hulpstoffen mogen in bewerkte producten alleen worden gebruikt als ze niet kunnen worden gemist
en onschadelijk zijn. Conservering op basis van nitriet, citroenzuur en ascorbinezuur is trouwens ook niet toegestaan.

Om goed bij mijzelf te blijven, is mediteren een harde randvoorwaarde. Ik zit dan niet stil op een yogamatje maar neem de rust om langs de landerijen en het vee te lopen. Mijn zintuigen stel ik dan open voor alles wat zich aandient. Juist door het loslaten van vastgeroeste patronen kunnen nieuwe ingevingen zich voordoen”. 

Wil je nu meer weten over de Biologisch dynamische landbouw, check dan de website van Demeter, Odinfood en de vereniging van BD. Of de Insta’s van Odin en de BD vereniging. Of wordt lid!

Ook leuk, bekijk de film Biggest Little Farm op Netflix!

Laat een reactie achter!

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Deze website gebruikt cookies om optimale ervaring te bieden. Mocht je daar een bezwaar tegen hebben klik dan op lees meer. Lees meer.

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close